Добра разгледзеўшы прыгажуню (прынамсі, на наш густ), мы зрабілі вывад: гэта еўрапейская балотная чарапаха. Між іншым, гэта ўвогуле адзіны від чарапах, які ёсць у Беларусі. Раней, да меліярацыі Палесся, еўрапейская балотная чарапаха была ў нас даволі распаўсюджанай, зараз жыве толькі ў паўднёвай частцы краіны, у басейне Прыпяці. Наша Пціч якраз да гэтага басейна адносіцца.

Жывуць еўрапейскія балотныя чарапахі каля трыццаці гадоў, але пабачыць іх няпроста. Па-першае, від рэдкі, занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі, адносіцца да 3-й катэгорыі прыродаахоўнага значэння (прысвойваецца відам, якія могуць знікнуць). Па-другое, ад чатырох да шасці месяцаў чарапахі праводзяць у спячцы — зарываюцца ў глей і адпачываюць. Таму і выбіраюць для жыцця вадаёмы са спакойнай вадою, ціхія завадзі, неглыбокія балотцы. Яшчэ вучоныя сцвярджаюць, што балотныя чарапахі вельмі асцярожныя, у іх востры зрок, яны адчуваюць вібрацыю нават ад самых лёгкіх крокаў і пры самай нязначнай небяспецы хаваюцца ў вадзе.

А вось у канцы мая — пачатку чэрвеня самкі балотных чарапах губляюць сваю асцярожнасць, выбіраюцца са сваіх утульных і бяспечных вадаёмаў і выпраўляюцца туды, дзе ёсць добра прагрэты пясок — уладкаваць гняздо і адкласці яйкі. На жаль, па ацэнках вучоных, да наступнай вясны з патомства выжывае не болей за пяць працэнтаў чарапашанят. Дык вось, у гэты перыяд, калі самка спяшаецца прадоўжыць род, яе можна сустрэць у самых нечаканых месцах.

А. ВАСІЛЕЎСКАЯ